وصيت نامه امام حسين (ع)
امام قبل از عزيمت به مكه وصيت نامه اي نوشت و آن را به برادرش محمدبن حنيفه داد .
اين وصيت نامه تابلوي اهداف حسيني است . متن وصيت اين است « من خروج نكردم براي خوشگذراني و خودخواهي . مسأله ، مسأله شخصي نيست من با يزيد عداوت دشمني ندارم . من براي افساد با براي ظلم هم خروج نكردم . من مي خواهم امت جدم پيامبر را اصلاح كنم .
حسين اصلاح طلب بود .
مرگ معاويه در عراق انتشار يافت و دانستند كه حسين بن علي (ع) و عبدالله بن زبير از بيعت با يزيد امتناع ورزيده و به مكّه رفته اند .
ورود امام (ع) به مكّه و توقّف در آنجا :
امام حسين (ع) با همراهان در شب جمعه سوّم شعبان سال شصت وارد مكّه معظمه گرديد و تا روز هشتم ذي حجّه همان سال در آنجا اقامت گزيده و به عبادت خداي متعال مشغول بود .
دعوت كوفيان از امام حسين (ع)
بزرگان شيعه در خانه سليمان بن صرد خزاعي گردآمدند سليمان بن صرد گفت : معاويه از دنيا رفته است و حسين علي هم از بيعت براي يزيد امتناع ورزيده و رهسپار مكّه گشته است شما كه شيعيان او و شيعيان پدرش علي هستيد اگر مي دانيد كه براي ياري او و نبرد با دشمنش آمادگي داريد و مي توانيد در راه وي از جان خويش بگذريد آمادگي خود را ضمن نامه اي به وي اعلام داريد همه با اين پيشنهاد موافقت خود را اعلام كردند .
نامه هاي مردم كوفه در اظهار آمادگي آنها براي ورود امام (ع) و ياري آن حضرت روز به روز زيادتر مي شد تا آنجا كه تنها در يك روز ششصد نامه به آن حضرت رسيد روي هم رفته حدود دوازده هزار نامه با بيش از بيست و دو هزار امضاء در اين باره به دست امام رسيد . در اين وقت آن حضرت تصميم گرفت تا به نامه هاي مردم كوفه پاسخ داده و نماينده اي از طرف خود براي بررسي اوضاع به كوفه بفرستد . به اين منظور نامه اي براي مردم كوفه نوشت و مسلم بن عقيل ( عموزاده ي خود ) را نيز به عنوان پيام رسان و نماينده ي اعزامي خود به شهر كوفه انتخاب نمود .
ورود مسلم بن عقيل به كوفه :
به هر حال مسلم بن عقيل به امر و صلاحديد امام حسين (ع) رهسپار كوفه شد و پس از آن ديگر از حوادث و گرفتاريهايي كه براي مسلم پيش آمد نمود تا موقعي كه امام در مكّه توقّف داشت اطّلاعي به امام نرسيد و در بين راه مكه به عراق خبر شهادت مسلم به آن حضرت رسيد و بسيار اندوهگين شد .
در روز هشتم ذي حجّه سال 60 هجري عمروبن سعيد بن العاص با جمع زيادي از جانب يزيد مأمورشدند به بهانه ي زيارت كعبه ي معظمه به مكّه آمده و امام حسين (ع) را دستگير و به نزد يزيد ببرند و يا او را در هر حال و وضعي كه باشد به قتل رسانند .
امام (ع) از ورود آنها به مكّه و قصدشان آگاه گرديد و در همان روز حج را به عمره مفرده عدول داده و طواف خانه ي خدا و سعي بين صفا و مروه را انجام و از احرام خارج گرديده و متوجّه عراق مي شوند .
اين حركت سؤال انگيز و نابهنگام امام (ع) نيز انگيزه اش همان ترس از غافلگير كردن آن حضرت در مكه و كشته شدن آن بزرگوار به دست جيره خواران يزيد و بني اميه در حال احرام و در حرم امن الهي بود چنانچه در جاهاي مختلف بدان اشاره فرموده و امام (ع) به سختي هراس داشت از اينكه چنين حادثه اي اتفاق بيفتد و حرمت حرم الهي بدين وسيله شكسته شود .
انگيزه ي سياسي ديگري هم ممكن است براي اين كار مدّنظر آن حضرت بوده باشد و آن توجّه دادن مسلمانان به هدف مقدّس خود بود زيرا در آن زماني كه وسايل ارتباط جمعي و رسانه هاي گروهي همه دردست دشمن بود و حكومت جبّار وقت هم نمي خواست مردم متوجه اوضاع و ماجراها گردند . يكي از راههاي توجه مسلمانان كه نمايندگانشان از سراسر شهرها و كشورهاي اسلامي به مكّه آمده بودند آن بود كه در آن روزي كه معمولاً همه ي حاجيان در مكّه هستند . به آن حركت انقلابي و ضدّ حكومت جبار اموي دست زند و در آن روز برخلاف معمول فرزند رسول خدا از مكه به سوي عراق حركت كند و براي همه اين سؤال را طرح كند كه چه شد و چرا در اين روزي كههمه آماده ي اعمال حج و حركت به سوي عرفات و مشعر و مني مي شوند فرزند اين آب و خاك و زاده ي اين مناسك و اعمال دست از حج بكشد و از مكه خارج گردد ، و حس كنجكاوي آنان را تحريك كند تا به دنيال علّت و انگيزه اين كار بروند و امام (ع) بدين وسيله مظالم و جنايات دستگاه يزيد را به آنان گوشزد كند .
به هر صورت امام (ع) به همراه جمعي از ياران و نزديكان و خاندانش كه به گفته ي برخي ، مردان آنها هشتاد و دوتن بود از مكه خارج شد .
وارد شدن امام به كربلا
امام حسين (ع) و خاندان و يارانش در روز دوم محرم سال 61 وارد كربلا شدند و حرّبن يزيد رياحي طي نامه اي ورود آن حضرت را به اصلاع جنايتكار تاريخ اسلام عبيدالله بن زياد رسانيد و او نيز نامه اي به امام نوشت اين نامه به قدري زننده و شرم آور بود كه امام (ع) وقتي نامه را خواند فرمود : رستگار نشدند مردمي كه خريدند خشنودي مخلوق را به غضب خالق . و در پاسخ نامه آور كه مطالبه ي جواب كرد و فرمود : « اين نامه پاسخ ندارد زيرا فرمان عذاب الهي براي نويسنده اش حتمي است » .
چوننامه رسان بازگشت و سخن امام (ع) را براي پسر زياد بازگفت خشمش زياد گشت و عمربن سعد رامأمور كرد تا براي جنگ با امام به كربلا برود .
ورود عمربن سعد به كربلا
به هر صورت پسر سعد و قاضي با چهارهزار يا بيشتر از لشكريان وارد كربلا شد نخستين كاري كه انجام داد آن بود كه تصميم گرفت كسي را به نزد امام (ع) بفرستد كه چرا به عراق آمده ايد امام در جواب فرمود : عراقيان خود مرا با نوشتن نامه خوانده اند اكنون اگر از آمدن من كراهت داريد به همان حجاز باز مي گردم ابن سعد نامه اي به ابن زياد نوشت و آنچه را امام فرموده بود گزارش داد . ابن زياد گفت اكنون كه چنگالهاي ما به سوي او بند شده است اميد نجات و بازگشتن به حجاز دارد ديگر گذشت و راهي براي وي باقي نمانده است آنگاه به ابن سعد نوشت : نامه ات را خواندم و آنچه را نوشته بودي فهميدم از حسين بن علي بخواه كه خود و همه ي همراهانش براي يزيد بيعت كنند و آنگاه كه بيعت به انجام رسيد ما هرچه خواستيم نظر خواهيم داد . پشت سرنامه ي ديگري از ابن زياد رسيد كه آب را به روي حسين و ياران وي ببندد تا قطره اي از آن را ننوشند و عمر بي درنگ عمروبن حجاج را به فرماندهي چهار هزار سوار فرستاد كه ميان اباعبدالله و آب فرات حايل شوند و راه آب را برامام و اصحابش گرفتند و اين پيشامد سه روز پيش از شهادت امام روي داد .
جريان شب عاشورا
نزديك غروب شب عاشورا حضرت امام حسين (ع) اصحاب خود را جمع كرده و برايشان سخناني ايراد فرمود .
حضرت با كمال اطمينان روحي و قدرت قلب و آرامش خاطر با ياران خويش سخن مي گويد و به آنان تذكر مي دهد كه فردا روز شهادت است و اصرار مي ورزد كه هريك از شما دست يكي از اهل بيت مرا بگيرد و از اين ورطه بيرون رود و آنگاه در شهرهاي خود پراكنده شودي تا خدا به شما گشايش دهد چه اين مردم مرا تعقيب دارند و اگر برمن دست يافتند به ديگري كاري ندارند كه ياران حضرت نپذيرفتند و حضرت را تنها نگذاشتند .
بعد از اينكه يك يك ياران حضرت به شهادت رسيد آخرين نوبت به حضرت ابوالفضل العباس (ع) رسيد او به خدمت برادر رسيد او به خدمت برادر رفته و رخصت جهاد طلبيد امام حسين (ع) به شدت گريان شد و فرمود : « برادر تو پرچم دار من مي باشي اگرتو كشته شوي دستگاه ما پراكنده خواهد شد ». حضرت ابوالفضل (ع) عرض مي كند : « برادر سينه ام به تنگ آمده و از زندگي سير شده ام . » امام حسين (ع) فرمود : « پس برو مقداري آب براي اين كودكان بياور ».
ابوالفضل (ع) براسبش سوار شده و نيزه اش را به دست گرفت و به سوي فرات روانه شد و چهار هزار نفر لشكريان مراقب آب فرات را پراكنده ساخته و هشتاد نفر از آنان را به هلاكت رسانيده تا وارد شريعه ي فرات گرديد و چون تشنگي براو غلبه داشت كف ها را از آب پركرد تا بياشامد ناگهان تشنگي امام حسين (ع) و اهل بيتش به خاطرش رسيد آب را روي آب ريخت و مشك را پركرده و به طرف خيام رهسپار شد در بين راه دشمنان او را احاطه كرده و اول دست راست او را قطع كردند حضرت مشك آب را به دست چپ آويخت پس از چندي دست چپ او را نيز جدا كردند حضرت مشك را به دندان گرفت تا اينكه تيري به مشك اصابت نمود و آبها به زمين ريخت پس از آن تيري به سينه ي مبارك او خورد و از اسب به زمين افتاد و بانگ برداشت « برادر حسين برادرت را درياب»
چون امام حسين (ع) جوانان و دوستان و ياران خود را كشته ديد خود به ميدان جنگ آمده و فرياد زد : آيا كسي هست كه دفع دشمن از حرم رسول خدا (ص) كند ؟ آيا خداپرستي هست كه درراه كمك به ما از خدا بترسد ؟ آيا فريادرسي هست كه به اميد و ثواب خدا ما را ياري كند ؟ اين فرياد به گوش زنان رسيد و صداي شيون آن ها بلند شد امام (ع) بر در خيمه آمد و به حضرت زينب فرمود : فرزند صغيرم را بياور تا با او وداع كنم چون آن فرزند را گرفت و خواست تا او را ببوسد حرمله بن كاهل اسدي تيري به جانب آن طفل رها كرد كه آن فرزند را ذبح كرد در اين وقت امام حسين (ع) به حضرت زينب فرمود : « اين طفل را بگير » سپس دستهاي خود را زير خون گلوي آن طفل گرفته و چون دست او پرشد آن خون را به طرف آسمان پاشيد و فرمود :
هوّنَ عليَّ ما نزل بي الرابعين الله « آنچه اين مصيبت را بر من آسان مي سازد آن است كه در ديدگاه خدا است .» روز عاشورا روز معراج حسين علي (ع) است روزي است كه يك نوع مسابقه ميان خصلتهاي حسيني برقرار شده بود يعني فضايل حسيني هركدام باديگري مسابقه مي داد صبر حسين مي خواست از ساير صفاتش جلو بيفتد . رضاي حسين به آنچه كه رضاي خداست مي خواست از صبرش جلو بيفتد اخلاص مي خواست از همه اينها پيشي بگيرد شجاعت حسين مي خواست گوي سبقت را از صفات ديگر او بربايد . در روز عاشورا اباعبدالله نقطه اي را مركز قرارداده بود حمله مي كرد اول جنگ تن به تن عدّه اي آمدند ولي تا آمدند ، اباعبدالله به آنها مهلت نداد به طوري كه رعب در دل دشمن قرارگرفت . عمر سعد فرياد كرد : چه مي كنيد ؟ باكي مي جنگيد ؟ اين فرزند علي است هذا ابن قتال العرب . اين فرزند همان كسي است كه عرب را كشت . مي خواست تعصب عربيت را عليه حضرت تحريك كرده باشد گفتند چه كنيم ؟ گفت : اگر يك يك برويد يك نفر از شما باقي نخواهد گذاشت . حمله را همه جانبه كنيد اباعبدالله به هر طرف كه حمله مي كرد . فرار مي كردند ولي مواظب بود كه از خيمه ها دورنشود . آقا ابتداي به جنگ نكرد عمرسعد براي جلب رضايت عبيدالله زياد جنگ را به اين شكل شروع كرد كه تير و كماني خواست ( معروف است كه پدر او در صدراسلام تيرانداز خيلي ماهري بوده است و شايد خودش هم تيرانداز بوده است ) تيري را به كمان كرد و به طرف خيام حرم حسيني پرتاب كرد بعد فرياد كرد : ايّها الناس ! در نزد امير شهادت بدهيد كه اول كسي كه به سوي خيمه هاي حسين تيرانداخت من بودم . اين جنگ در روز عاشورا با يم تير شروع شد و بايد عرض كنم با يك تير ديگر هم خاتمه پيدا كرد . تير ديگر آن تير زهرآلودي بود كه به سينه ي مبارك حسين (ع) اصابت كرد آنقدر زياد در سينه اباعبدالله فرورفت كه آقا فشار آورد تا از طرف جلو بيرو بياورد نشد نوشته اند از پشت سر بيرون آورد ، بعد از اين بود كه ديگر حسين (ع) از اسب روي زمين افتاد . ديگر تاب و توان از او رفت بعد از اين قضيه بود كه ديگر كرّ و فرّ اباعبدالله تمام شد .
نهضت سياسي عاشورا :
امام حسين (ع) مردي كاملاً سياسي بود . نهضت عظيم و هميشه جاويد آن حضرت و ماجراي خونين كربلا ، نهضت سياسي كاملي بود اگر سياست از دين جدا بود ، بايد امام حسين (ع) در گوشه ي انزوا در مدينه بماند و به سوي عراق حركتي نكند . اگر آن حضرت در سياست دخالت نمي كرد ديگر كسي به او كاري نداشت . لكن آن حضرت وظيفه را مبارزه با طاغوت زمان مي دانست كه سخنان آن حضرت در سرزمين « بيضه» در برابر سپاه حرّ ، كه از جدش پيامبر نقل مي كند هجرت و حركتش مستند است :
اي مردم رسول خدا (ص) فرمود : كسي كه سلطان ستمگري را بنگرد كه حرام خدا را حلال مي كند پيمان خدا را مي شكند و با سنّت رسول خدا (ص) مخالفت مي كند و در ميان مردم ، راه گناه و ظلم مي پيمايد و در برابر او با عمل و گفتار ، اقدام و اعتراض نكند ، برخدا واجب است كه او را در جايگاه عذاب آن سلطان بيفكند .
هدف نهضت امام حسين (ع) :
1- خواسته ي يزيد براي بيعت و عدم پذيرش امام (ع) ؛
2- هدف امام (ع) از حركت به سوي عراق ، مبارزه و سرنگوني حكومت يزيد و برپايي جامعه اسلامي؛
3- امر به معروف و نهي از منكر ، انگيزه هاي امام (ع) براي ريشه كني ستم و برپايي عدل اسلامي .
هريك از امور سه گانه فوق ، جنبه سياسي دارد و در عين آن كه عبارت است ،از سياست جدا نيست.
امام حسين (ع) در جبهه ي شمشير و تيره و نيزه ، هرچند در ظاهر شكست خورد ، ولي در جبهه ي سياسي ، درتمام ابعادش پيروزگرديد ، و در سطح جهان و در گستره ي همه ي زمان ، دشمن را محكوم و منكوب كرد و راز شهادت و فداكاري در راه خدا ، و كرامت انساني را در پيشاني تاريخ جاويدان جهان نوشت .
« عباس عقّا » نويسنده ي معروف جهان عرب مي نويسد :
آثار كوبنده اي كه قيام امام حسين (ع) به جاي گذاشت و موجب نابودي طاغوت به دست آزادگان شد ، بسيار است . حكومت جائرودرنده ي امويان از نظر زمان و مكان به سبب قيام يك نفر ، در يك روز (عاشورا) به هم ريخت و نابود شد . امّا شيعيان ، همواره خواهان هدف حسين بن علي (ع) بوده اند و آن را دنبال كرده اند و أذاً بالغالب في يوم كربلا أخسر من المغلوب ؛
در نتيجه ، خسارت و ضايعات پيروزي ظاهري دشمنان ، در روز عاشورا در سرزمين كربلا ، بسيار زيادتر از خسارت شكست خوردگان ظاهري بوده است .

نتيجه
امام حسين(ع) امام سوم شيعيان است كه در خانه علي و فاطمه به دنيا آمد و در خانه وحي تربيت شد و از پدر و مادرش درس اخلاق و انسانيّت آموخت از جمله رفتار امام حسين (ع) با سياستمداران عصر خود كه چگونه با آنها برخورد كرد ؟
سياست يعني تدبير هوشمندانه و جامع – سياست مداري از اصول قطعي زندگي همه ي امامان (ع) بوده است . اين سياست ، سياست رحماني و مثبت و صحيح است حضرت علي (ع) فرمودند : زيبايي سياست ، رعايت عدل در رهبري و گذشت هنگام قدرت است .
اوج روح حماسي امام (ع) در نهضت عاشورا بر اساس وظيفه بروز كرده كه مقتضاي بعد شخصيت سياسي آن حضرت است . ارزش و اعتبار و عظمت شخصيت دلرباي حسين (ع) و نهضت آن بزرگوار امروزه همه را تحت تأثير قرارداده به طوري كه همه انسانها در مقابل نام با شكوه و خواستني او سرتعظيم فرود مي آورند و قيام مقدس كربلا را با احترام ياد مي كنند .
از خضوضيات عملي و حماسي امام كه در صفحه ي عاشورا بروز و ظهور بيشتري دارد شجاعت ، مردانگي ، غيرت ديني ، جهاد و فداكاري و سياست مداري حضرت است .
سياست حسين دنيا ستيزي است نه دنيا طلبي ؛ چون دنيا بردو گونه است پسنديده و ناپسند .
هرگاه دنيا از راه حلال به دست آيد وسيله اي براي اهداف معنوي گردد چنين دنيايي پسنديده است و اگر از راه درست به دست آيد و خودش هدف قرارگيرد دنياي ناپسنديده اي است .
قلم بنده توان بيان خصوصيات ارزنده امام حسين (ع) را ندارد و هرچه در وصف حضرت بگوئيم باز هم كم است .

فهرست منابع و مأخذ
1. « قرآن كريم »
2. آيتي ، محمدابراهيم ، غفاري ، علي اكبر ، بررسي تاريخ عاشورا ، تهران ، ناشر صدوق ، 1372
3. پيشوايي ، مهدي ، سيره ي پيشوايان ، قم ، ناشر مؤسسه امام صادق (ع) 1389
4. حيدر ، اسد ، زندگاني امام حسين ، تهران ، ناشر شفق ، 1368
5. حكيمي ، محمود ، امام حسين و نهضت جاويد كربلا ، تهران ، ناشر مؤسسه انتشاراتي مهرتابان ، 1390
6. رسولي محلاتي ، سيد هاشم ، زندگاني امام حسين (ع) ، تهران ، ناشر نشر فرهنگ اسلامي ، 1389
7. ضيائي بيگدلي ، محمدحسين ، انگيزه قيام امام حسين ، قم ، ناشر مؤسسه انتشارات دارالعلم، 1374
8. مطهري ، مرتضي ، حماسه حسيني جلد (1) ، تهران ، ناشر مؤسسه چاپ فجر ، 1388